بازار پایه فرابورس به منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده اند یا قابلیت پذیرش ندارند. ایجاد شده است. در این بازار، معاملات سهام کلیه شرکت های سهامی عام امکان پذیر است و هیچ محدودیتی مانند زیان ده بودن، در مرحله قبل از بهره برداری یک شرکت و عدم پرداخت بخشی از مبلغ اسمی سهام وجود ندارد. در حال حاضر کلیه معاملات بازار پایه فرابورس در سه تابلوی معاملاتی ((پایه الف))، ((پایه ب)) و ((پایه ج)) صورت می گیرد.
تابلوی ((پایه الف)) مختص پذیرش تشکل های خود انتظام و نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان بورس مانند بورس ها و شرکت سپرده گذاری مرکزی است. در این بازار معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام این شرکت در نمادهای معاملاتی دسته سهامداری ((سایر اشخاص)) انجام می شود. معاملات سهام شرکت بورس کالای ایران با نماد ((کالا 41)) بورس انرژی با نماد ((انرژی 31)) و فرابورس ایران با نماد ((فرابورس 1)) انجام می شود.
داد و ستد سهام و حق تقدم خرید سهام پس از پذیرش به صورت هادی و با انجام حراج پیوسته با دامنه نوسان قیمت تا حداکثر 5 درصد مطابق با بازارهای اول و دوم فرابورس صورت می گیرد. در این تابلو از ساعت 8:30 تا 9:00 مرحله پیش گشایش به روش حراج ناپیوسته راس ساعت 9:00 صبح صورت می گیرد. همچنین ازساعت 9:00 تا 12:30 نیز حراج پیوسته خواهد بود.
همچنین معاملات سایر نهاد های بورس کالا، بورس انرژی و شرکت سپرده گذاری مرکزی نیز مانند ((کالا 11))، ((کالا 21))، ((کالا 31))، ((انرژی 11))، ((انرژی 21)) و ((سپرده 1)) به صورت توافقی بدون محدودیت دامنه نوسان روزانه قیمت و بدون محدودیت حجمی مانند ساز و کار فعلی بازار پایه توافقی صورت می گیرد.
داد و ستد سهام و حق تقدم خرید سهام در تابلوی ((پایه ب)) مشابه با ساز و کار معاملات در بازار پایه عادی فعلی بوده و با انجام دو مرحله حراج ناپیوسته با دامنه نوسان روزانه قیمت به میزان 10 درصد انجام می شود. روند معاملات در این تابلو به این صورت است که از ساعت 8:30 الی 9:00 صبح مرحله پیش گشایش با دامنه نوسان قیمتی حداکثر 10 درصدی می باشد.
در ساعت 9:00 مرحله گشایش به روش حراج ناپیوسته صورت می گیرد، مرحله حراج پیوسته از ساعت 9:00 تا 12:00 و مرحله پیش گشایش نیز از ساعت 12:00 الی 12:30 خواهد بود و در نهایت مرحله گشایش به روش حراج ناپیوسته در ساعت 12:30 انجام می شود.
و در نهایت داد و ستد سهام و حق تقدم سهام در تابلوی ((پایه ج)) تنها در سه روز معاملاتی هفته شامل روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه انجام می گیرد. این معاملات به صورت عادی و با انجام دو مرحله حراج ناپیوسته صورت می گیرد با این تفاوت که نوسان روزانه قیمت سهام دامنه و محدودیتی ندارد. ضمن آنکه معاملات بین دو حراج نیز با قیمت ثابت کشف شده در آخرین حراج ناپیوسته خواهد بود.
ازار ابزارهای نوین مالی
کلیه ابزارهای مالی به استثنای سهام و حق خرید مانند انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سررسید آن ها فرصت باقی مانده باشد، قابل پذیرش در این بازار هستند به شرطی که بعد از پذیرش، معاملات دست دوم آنها به صورت انحصاری از طریق فرابورس انجام شود.
4-2. بازار شرکت های کوچک و متوسط (SME)
در بازار شرکت های کوچک و متوسط، معاملات سهام شرکت ها در دو تابلوی ((رشد)) و ((دانش بنیان)) قابل انجام است. خرید سهام این شرکت ها، صرفا توسط اشخاص حقوقی و سرمایه گذاران نهادی صورت می پذیرد و سرمایه گذاران خرد حق خرید سهام این شرکت ها را ندارند. به دلیل این که هدف از سرمایه گذاری در این بازار کوتاه مدت نیست بلکه با یک دید بلند مدت و به دور از هر گونه سفته بازی خواهد بود.
نحوه معاملات در این بازار بدین صورت است که معاملات بدون دامنه نوسان قیمت انجام می شود و همچنین معاملات صورت گرفته در بازار SME توافقی خواهد بود. هدف از ایجاد این بازار سرمایه معامله سهام این شرکت ها نیست، چرا که در این بازار عرضه اولیه وجود ندارد و تنها شرکت ها گشایش نماد دارند.
