حجم معاملات در بورس کاربرد زیادی در موضوعات تحلیل تکنیکال دارد و از مهمترین مبحث ها در این حوزه شناخته می شود. اگر سرمایه گذاران بدنبال استفاده از تحلیل های فنی و ماهرانه هستند، باید به حجم معاملات بورس توجه خاصی داشته و حتما آن را در انجام استراتژی های تخصصی خود در نظر بگیرند. حجم معاملات در بازار می تواند در ارزیابی سهم های مختلف و شاخص بورس تعیین کننده باشد.
اگر صاحبان سهام بدانند چه موقعی یک سهام توسط سرمایه گذاران دیگر وارد معامله شده و در فاصله ای کوتاه، کدام سهام ها هستند که در آینده حرکت های بزرگ را در نمودار رقم خواهند زد، قطعا سود خوبی بدست می آورند. در واقع تعیین حجم معاملات در سهام، به همه سرمایه گذاران بخصوص کاربران تازه کار بورس کمک می کند تا آنها بفهمند که چه سهامی در روزهای بعد فعال تر خواهد شد. برای تحلیل های دقیق تر این نکته حتما شما را به سمت اندیکاتور و شاخص های دیگر هدایت می کند.
معنی حجم معاملات در بورس چیست؟
در بازار بورس و در طی یک روز معاملاتی، حجم معاملات سهم در بورس به معنی تمام معاملات صورت گرفته در آن سهم است. به عبارتی دیگر حجم معاملات در بورس به خریداران و فروشندگانی اشاره دارد که در یک تایم زمانی بخصوص و روزانه، به معامله سهامشان می پردازند.
به این مسئله دقت کنید که هر وقت در بازار حجم معاملات افزایش پیدا کند، قطعا سهام تحرک و فعالیت بیشتری از خود نشان خواهد داد. در چارت (نمودار) و تصویر مربوط به معاملات، اطلاعات مرتبط با حجم یک سهام دیده می شود. هر چند که داده های مورد نیاز مالی در این رابطه در اکثر سایت های بورسی گذاشته شده، ولی اگر معامله گران علم به کارگیری آن را در بازار معاملات نداشته باشند نمی توانند سود دریافت کرده و از ضرر خود جلوگیری کنند.
در طول یک روز و در ارتباط با یک سهم، خرید و فروش های متعددی استارت می خورد که همگی از حجم مشخصی نیز برخوردارند. هر چند که در نظر داشته باشید در روند اجرای هر یک از این معاملات بر روی یک سهم، قیمت های متفاوتی ایجاد می شود. ولی ابتدا باید با تعیین حجم معاملات در بازار سهام بپردازید و در قدم های بعدی بقیه معیارها را نیز تحلیل و بررسی کنید.
مثالی برای حجم معاملات سهم در بورس
اگر 1.400.000 سهم در یک روز به عنوان حجم معاملات در بورس معرفی شود، به این معنی است که معامله گری پیدا شده که همین میزان سهم را در آن روز فروخته و شخص دیگری نیز اقدام به خرید این سهام کرده است. بنابراین اگر سهامداری بخواهد به استراتژی قوی در این رابطه دست پیدا کند، باید چگونگی به کارگیری ترکیب داده های حجمی را نسبت به سطوحی که از حمایت و مقاومت بدست می آید، بیاموزد تا بتواند برداشت های شفاف تری را از روند معاملات داشته باشد.
دلیل افزایش حجم معاملات در بورس
سرمایه گذارانی که در بازارهای بورس سهامی دارند، ممکن است ناگهان با افزایش حجم در معاملات روبرو شوند. بنابراین بین فروش و یا خریدن بیشتر سهمشان دچار تردید هستند. اگر از قبل با حجم معاملات سهم در بورس و چگونه پیدا کردن آن آشنا باشید یا اینکه بدانید چطور می شود یک حجم مشکوک را تشخیص داد، در لحظه های حساس می توانید خیلی خوب بهترین تصمیم را برای افزایش سهم خود بگیرید.
2 مثال برای درک بیشتر افزایش حجم معاملات
وقتی سهم مورد نظر در کف نمودار قرار داشته باشد، به این معنی است که خرید از سوی خریدارها بسیار زیاد بوده است. بنابراین درخواست برای خریدهای متعدد منجر به بالا رفتن سهم شده و از این طریق سود سرشاری را به خریداران می رساند. پس هر چه تعداد خریدارها برای یک سهم زیادتر می شود، حجم یا Volume ولوم بورس نیز افزایش پیدا می کند. یعنی سهم مربوطه به طرز فوق العاده ای روند صعودی داشته و دلیلش زیاد بودن نفرات خریداران بوده است. در کل وقتی خریدارهای واقعی قدرت خریدشان نسبت به فروشندگان حقیقی افزایش یابد، این افزایش حجم حاصل می شود.
مورد دوم این است که بعد از کاهش حجم یک سهم خاص در نمودار، با یک روند صعودی پر قدرت و زیاد روبرو شوید. در این حالت روند صعودی قدرتمند حجم، روی یک سقف است و بعد از مدتی در چارت با افت قیمتی برخورد می کنید. پس احتمالا می توان گفت از موارد تاثیر گذار دیگر در افزایش حجم معاملات، در سقف قرار گرفتن قیمت است و امکانش زیاد است که بعد از این قضیه شاهد اصلاح قیمتی باشید. روند صعودی هم برای خرید خریداران و هم برای فروش فروشندگان، در اینجا کاملا واضح است و منجر به بالارفتن حجم معاملات در بورس و سهام مورد نظر می شود.
حمایت و مقاومت در حجم معاملات چیست؟
حجم معاملات در بورس می تواند به طرز قدرتمندی بر ناحیه حمایت و مقاومت هر یک از سهم های مختلف تاثیر بگذارد. بنابراین باید به چارت بورس برای فلان سهم خاص توجه کنید. پس در جایی که می بینید حرکت نمودار در حال تغییر جهت از روند صعودی به نزولی است، همان نقطه شروع کاهش به افزایش سهم است که به آن مقاومت می گویند. اگر این تغییر جهت برعکس شود و مسیر نمودار در قسمتی از افزایش به سمت کاهش رفته و روند نزولی پیدا کند، ناحیه حمایت ایجاد می شود.
گاهی برای سهمی که انتخاب کرده اید، مشخص نیست که با اتمام پیدا کردن آن روز مسیر نمودار سهم چطور پیش خواهد رفت. بنابراین در چنین مواقعی می توان به عدد حجم معاملات دقت کرد تا بدینوسیله تشخیص پیش بینی نوسانات آینده را برای سهم تان تقریبا بهتر درک کنید.
حالا اگر در مقایسه با روزهای گذشته حجم معاملات بورس افزایش پیدا کرده باشد، حتما در سهمی که انتخاب کرده اید تاثیر بهتری خواهد گذاشت. برعکس اگر حجم معاملات روندی نزولی را بگذراند و معاملات موثری در روزهای قبل شکل نگرفته باشد، احتمالا تاثیر خوبی برای سهمتان در آن روز اتفاق نمی افتد.
تعیین حجم معاملات در بازار سهام و برعکس شدن بازار
محاسبه حجم معاملات بورس در یک بازار با روند صعودی و رو به بالا، بخوبی در تصویر زیر نشان داده شده است. در اینجا تغییرات بازار نشانگر افزایش حجم معاملات و افزایش یافتن قیمت است که همزمان با هم رخ داده اند، به همین دلیل است که در این شکل صعودی شدن بازار نشان داده شده است. یعنی وقتی تعداد هر یک از خریداران زیادتر می شود، کم کم قیمت ها تغییر جهت داده و به طرف بالا می روند.
در اینجا یک نکته وجود دارد، احتمال معکوس شدن خط روند بسیار قوی است و این را می توان از بالا رفتن قیمت ها و نزولی شدن حجم معاملات متوجه شد. گاهی اوقات سیگنال قدرتمندی را نمی توان از بازار دریافت کرد، مثلا وقتی قیمت ها در حال طی کردن روند افزایشی هستند و حجم نیز دارای روند کاهشی بسیار جزئی است، استدلالی قوی برای معکوس طلقی کردن بازار حساب نمی شود. مسئله ای که تعیین کننده هشدارهای قدرتمند است، صعودی و نزولی شدن قیمت به همراه حجم فوق العاده بالا است.
موارد زیر می توانند معیارهایی برای شناسایی معکوس شدن بازار باشند:
- باید حجم معاملات در بورس را به عنوان یکی از معیارهای کلیدی برای پیدا کردن، لحظه بروز معکوس شدن بازار دانست.
- وقتی حجم معاملات در یک مسیر رو به پایین در نمودار قرار داشته و قیمت ها نیز کاهشی باشند، می تواند یک نشان برای صعودی شدن سهم موردنظر در بازار شناخته شود.
- وقتی خرید و فروش ها در چارت همانطور کاهشی و روبه پایین است ولی برعکس قیمت ها روند افزایشی به خود گرفته باشند، معرف سیگنال نزولی شدن بازار است.
حجم معاملات بورس چه واحدهایی دارد؟
- واحدهایی که نشان دهنده حجم بر روی تابلوی بازار بورس هستند، نکته قابل توجهی است که برای بررسی حجم معاملات در بورس باید آنها را آموخت. به واحدهای زیر توجه کنید:
- حرف K: هر موقع در تابلوی بورسی با حرف k مواجه بودید، معرف حجم معاملات بازار برای یک سهم است. یعنی اینکه واحد هزار را در حجم معاملات سهم مربوطه نشان دهد. مثلا وقتی k در کنار عدد 600 قرار بگیرد 600k، یعنی اینکه 600 هزار واحد برای حجم معاملات سهام بازار بورسی سرمایه گذار است.
- حرف M: این واحد نیز نشان از میلیون بودن عدد مورد نظر در حجم معاملات بورس دارد. یعنی اینکه 600 را در واحد M ،600M در نظر بگیرید بیانگر 600 میلیون واحد حجم معاملات صورت گرفته برای سهام مورد هدف کاربر است.
- حرف B: این واحد بیانگر میلیاردی شدن عدد است. یعنی اگر عدد 20 را در نظر بگیرید، 20B می گوید که در یک روز معاملاتی حجم معاملات در بورس، برابر با 20 میلیارد واحد برای سهم مورد نظر بوده است.
انواع تایم فریم ها برای حجم معاملات سهم در بورس
در تابلوی بازار بورسی می توانید در تایم فریم هایی که روزانه هستند حجم معاملات را ببینید. پس وقتی به تابلوی یک سهم بخصوص در بازار بورس ورود پیدا می کنید، این تابلو به رنگ سبز نمایش داده می شود و در روزی که در آن قرار دارید، حجم معامله را مشخص می کند.
در صورتی که بخواهید در تایم فریم های مختلف حجم معامله را در بیاورید، می توانید مثلا برای یک هفته از حجم معامله های مختلف در تایم فریم هفتگی برای محاسبه استفاده کنید. بنابراین کاملا واضح است که امکان استفاده از بازه های زمانی گوناگون از یک ساعت گرفته تا ماهانه را برای ارزیابی حجم معاملات یک سهم مشخص در دسترس داشته باشید.
دلایل مختلف اهمیت معاملات در بورس
- برای تائید پترن های چارت و همچنین خط روند، نیازمند حجم معاملات در بورس با توجه به تحلیل تکنیکال هستید. بوسیله حجم معامله های مختلف می توان قدرت و شدت نوسانات قیمتی را محاسبه کرد. دو مورد زیر نشان دهنده اهمیت این موضوع هستند:
- بررسی حجم معاملات معیاری برای تائید کردن پترن های چارت هستند؛ زیرا در پترن های نموداری؛ پرچم ها به معنی Flags، سر و شانه به معنی Head and shoulders، مثلث ها به معنی Triangles و بسیاری از موارد دیگر بسیار تاثیر گذار هستند. اگر افزایشی شدن حجم معاملات و پترن ها همزمان دیده نشوند، نمی توان آن را سیگنال معاملاتی معتبری دانست.
- کارشناسان می گویند معمولا سیگنال دهی حجم معاملات در بورس زودتر از قیمت اتفاق می افتد. همانطور که قبلا نیز گفته شد، برای کشف زمان دقیق معکوس شدن بازار باید مستقیما حجم معاملات را تحلیل کرد. بنابراین وقتی حجم معاملات در مسیر رو به بالا در چارت نزولی است، نشان دهنده دریافت یک سیگنال برای معکوس شدن سریع بازار است.
تشخیص بریک اوت (شکست) صحیح
بسیار مهم است که بتوانید در حجم معاملات در بورس، بریک اوت های درست را از نادرست تشخیص دهید. بریک اوت اولیه که در معنی «شکست» ترجمه می شود در صورتی درست است که از پترن های جدول یا محدوده رنج، بتواند با روند افزایشی حجم معاملات بورسی همراه شود.
همچنین برای اینکه بفهمید کدام بریک اوت در این حجم معاملاتی ناصحیح و اشتباه است، باید نزولی شدن و یا نوسانات کوچک را در بریک اوت ببینید.
بررسی شاخص ها در حجم معاملات بورس
شاخص هایی که برای حجم معاملات در بورس در نظر گرفته می شوند، به شکل نمودار و بصورت فرمول های ریاضی بوده و این شاخص های معاملاتی از تعداد بالایی نیز برخوردار هستند. در زیر به معرفی دو تا از این شاخص ها می پردازیم:
- شاخص اول Chaikin Money Flow؛ قبلا اشاره شد که صعودی شدن قیمت ها باید در کنار رو به افزایشی شدن حجم معاملات بورسی در نظر گرفته شوند. وقتی بالاتر از خط روند قیمت به اتمام رسیده و حالت صعودی شدن حجم نیز دیده شود، بازاری رو به افزایش خواهیم داشت. بنابراین هنگامی که در سطح پایینی خط رنج قیمت قرار بگیرد، با حجم معاملاتی منفی نیز روبرو هستید.
- شاخص دوم On-Balance Volume؛ این شاخص حجم در معاملات بصورت نماد اختصاری OBV معرفی شده است و جزو راحت ترین شاخص های موجود در بازار بورس عنوان می شود. در شاخص «او بی وی» حجم معاملات در صورتی صعودی می شود که بازار در حال اتمام یافتن در قیمت های بیشتر باشد. وقتی بازار در قیمت های کم تر اتمام یابد، اندازه حجم معاملات نیز رو به کاهش می شود. زمانی که سرعت صعودی شدن حجم معاملات در بورس کند پیش می رود و بر عکس حتی رو به کاهش است دقت کنید. در این حالت قیمت ها نیز رو به بالا در حرکت هستند و شاخص On-Balance Volume را به عنوان معیاری برای واگرایی به کار می برند.
حجم معاملات سهم در بورس و نقدشوندگی سهام
مسئله ای که می تواند نوعی استقبال برای سهمی خاص باشد، حجم معاملات در بورس است. بنابراین فرقی نمی کند که استقبال بصورت منفی یا مثبت باشد. به هر حال حجم معاملات اگر زیاد باشد، نوعی استقبال موثر و البته مثبت تلقی شده و این یعنی استقبال قابل قبولی از سهم مورد نظر شده است.
در بعضی شرایط نیاز دارید تا در پرتفوی خود سهامتان را بفروشید. ولی دقیقا وقتی در سامانه معاملاتی در حال ثبت کردن درخواست برای فروش هستید، با کم بودن بیش از حد حجم معاملات سهم در بورس روبرو می شوید که احتمال پیدا شدن خریداران را برای سهمتان بسیار پایین خواهد آورد.
اهمیت بسیار زیاد نقدشوندگی در اینجا خود را نمایان می سازد. پس قبل از مواجه شدن با چنین لحظات دشوار، ابتدا میزان نقدشوندگی سهم مورد نظر خود را ارزیابی کنید که اگر از این لحاظ پرقدرت بود، بعد آن را خریداری کنید. البته در کنار بررسی نقد شوندگی باید حتما مکمل های آن یعنی ارزیابی حجم مبنا نسبت به حجم معاملات در بازار سهام فعال نیز در نظر گرفته شوند. لحظه هایی پیش می آید که سهم به میزان حجم مبنا رسیده و در این موقعیت اگر صاحبان سهام اقدامی برای خرید و فروش نکنند، با مشکلاتی در رابطه با نقدشوندگی سهم روبرو می شوند.
رابطه بین قیمت ها و حجم معاملات در بورس
حجم معاملات بورس از مهمترین معیارها برای ارزیابی دقیق بازار است که باعث دستیابی به نتایج تعیین کننده ای می شود. اگر به شاخص ها و همچنین اندیکاتورهای موجود در بازار بورس توجه داشته باشید، می توانید خروجی های منحصر به فردی را با توجه به حجم معاملات استخراج کنید.
در روند تحلیل بازار و چگونگی معاملات باید حتما به ورود و خروج پول هوشمند یعنی قیمت ها توجه ویژه داشته باشید. اندازه حجم معاملات در بورس با ورود نقدینگی و خروج آن در ارتباط موثر و مستقیم هستند. البته تازه واردان بازار بورس امکان دارد که با دیدن کوچکترین افزایش حجم، فکر کنند سهم در حال پیشروی به سمت روند مثبت است. این برداشت خیلی دقیق نیست و به همین راحتی نباید ورود و خروج پول هوشمند را فقط بر طبق یک معیار ارزیابی کرد.
درنظر بگیرید که صعودی شدن حجم معاملات در بورس گاهی به معنای ورود نقدینگی یا خروج آن بصورت همزمان باشد. پس تحلیل ها باید آنقدر قدرتمند اجرا شوند که درستی هر کدام از این موارد را بخوبی آشکار کنند. بنابراین با توجه به این نکته در مورد میزان حجم، باید دقت کنید که این موضوع در رابطه با فروش نبوده و مربوط به خرید سهام می شود. باید حتما به نفراتی که در حال معامله کردن برای خرید و فروش سهام هستند نیز دقت داشته باشید. حجم معاملات زیاد و تعداد خریداران محدود، یعنی داخل سهم شما پول هوشمند ورود پیدا کرده است. ورود پول هوشمند به شکل مثبت در قیمت همان روز سهم تاثیر می گذارد.