بانکهای مرکزی از طریق اجرای سیاستهای پولی، تعیین نرخ بهره و خرید داراییها تأثیر مستقیمی بر ارزش پول ملی دارند. معاملهگران با شناخت دقیق عملکرد بانکهای مرکزی میتوانند تغییرات نرخ بهره، اهداف تورمی و تصمیمات محرک اقتصادی را پیشبینی کنند در معاملات فارکس به سود بیشتری برسند. در این مقاله از سری مقالات چارت ایران قصد داریم به بررسی تأثیر بانک مرکزی بر بازار فارکس بپردازیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
برسی تأثیر بانک مرکزی بر بازار فارکس
بانکهای مرکزی، اصلیترین مؤسسات مالی در یک کشور هستند و بهعنوان «حافظ پول داخلی کشور» عمل میکنند. آنها فعالیت اقتصادی را عمدتاً از طریق عرضه پول هدایت میکنند که تحت تأثیر تعیین نرخ مرجع برای بانکهای داخلی بابت استقراض و وام دادن پول است. بنابراین بانک مرکزی با هدف قرار دادن نرخهای سود مشخص بانک مرکزی، نرخهای ارز را از طریق نیروهای بازار تقاضا و عرضه تعیین میکند.
بهطورکلی چند بانک مرکزی بزرگ وجود دارند که در جدول زیر به آنها اشاره کردیم:
بانک مرکزی | رئیس | نقش و تأثیر |
فدرال رزرو (Fed) | جروم پاول | تأثیرگذارترین بانک مرکزی در دنیا بوده مسئول عرضه دلار آمریکا و نقدینگی بینالمللی است.
این بانک، سیاستهای پولی را از طریق کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) تعیین میکند. |
بانک مرکزی اروپا (ECB) | کریستین لاگارد | تضمین انسجام پولی کشورهای عضو یورو را بر عهده دارد.
این بانک، تعیین کننده نرخهای بهره است و به تنظیم نقدینگی و تورم مشابه فدرال رزرو کمک میکند. |
بانک انگلستان (BoE) | اندرو بیلی | مسئول تضمین ثبات پوند انگلیس (GBP) و سیستمهای بانکی قوی در بریتانیا است. |
بانک ملی سوئیس (SNB) | توماس جی جردن | صدور واحد پول کشور و تعیین سیاست پولی را انجام میدهد.
فرانک سوئیس بهعنوان پناهگاه امن مانند دلار آمریکا و ین ژاپن شناخته میشود و SNB به حفظ ثبات قیمت آن کمک میکند. |
بانک ژاپن (BoJ) | هاروهیکو کورودا | مسئولیت کمک به ثبات پول و تعیین نرخهای بهره برای ایجاد بازاری با ثبات و نقد را بر عهده دارد.
رهبری سیاستهای پولی مانند نرخ بهره صفر و تسهیل کمی را این بانک انجام میدهد. |
بانک کانادا (BoC) | تیف ماکلم | یکی از اعضای گروه چهار ملت شامل Fed، BoE، RBA و BoM است که مسئول مدیریت ذخایر ارز خارجی و توسعه سیاست پولی کانادا میباشد. |
به نقل از “blueberrymarkets.com” تأثیر بانک مرکزی بر بازار فارکس را میتوان از جوانب زیر بررسی کرد:
-
تثبیت ارز
برخی بانکهای مرکزی ارزش پول خود را به یک نرخ ثابت یا سبدی از ارزهای خارجی وابسته میکنند. این تصمیم نیازمند مداخله مداوم در بازار ارز خارجی (فارکس) است تا این پیوند حفظ شود. بانکهای مرکزی برای حفظ این نرخ، در زمانهای لازم ارز خود را خریداری میکنند یا میفروشند.
-
مداخله فعال در بازار فارکس
این نقش بانک مرکزی در بازار فارکس توسط اکثراً معامله گران احساس شده است. بانکهای مرکزی گاهی بهطور فعال در بازار ارز خارجی (فارکس) فعالیت میکنند تا اهداف خاص پولی را محقق کنند. این مداخلات شامل خرید یا فروش حجم بالایی از ارز داخلی برای مدیریت ارزش آن است.
بانکهای مرکزی اغلب در زمان نوسانات شدید برای تثبیت ارزش پول و تأثیرگذاری بر روندهای بلند مدت بازار فارکس مداخله میکنند. هدف این اقدامات تضمین ثبات اقتصادی، حفظ نرخ ارز پایدار و ایجاد شرایط مساعد برای تجارت و سرمایهگذاری است.
-
سیاستهای مربوط به نرخ بهره
بانکهای مرکزی با تنظیم نرخهای بهره کوتاه مدت نقش مهمی در تعیین نرخ ارز دارند. وقتی بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش میدهد، این اقدام جذابیت سرمایهگذاری در آن کشور را برای سرمایهگذاران خارجی بیشتر میکند. نرخهای بهره بالاتر منجر به بازدهی بیشتر سرمایهگذاریهایی میشود که با ارز آن کشور انجام میشوند، این امر به افزایش تقاضا برای آن ارز منجر شده و در نهایت ارزش آن را افزایش میدهد.
در مقابل، کاهش نرخهای بهره توسط بانکهای مرکزی میتواند از ورود سرمایه خارجی جلوگیری کند که در نهایت میتواند باعث کاهش ارزش ارز کشور شود. این سیاستها یکی از ابزارهای کلیدی بانکهای مرکزی در مدیریت تورم و حمایت از رشد اقتصادی هستند.
-
مدیریت ذخایر ارزی
یک تأثیر بانک مرکزی بر بازار فارکس مربوط به بحث «مدیریت ذخایر ارزی» است. بانکهای مرکزی ذخایر ارزی را بهعنوان ابزاری کلیدی برای مدیریت نرخ ارز نگهداری میکنند. این ذخایر شامل ارزهای خارجی و داراییهایی است که به آن ارزها مربوط میشود. بانکهای مرکزی از این ذخایر برای کنترل ارزش ارز داخلی استفاده میکنند. اگر ارزش یک ارز بیش از حد افزایش یابد، بانک مرکزی ممکن است با فروش ارز داخلی و خرید ارزهای خارجی مداخله کند. این عمل باعث افزایش عرضه ارز داخلی و تقویت تقاضا برای ارزهای خارجی میشود که به کاهش ارزش ارز داخلی کمک میکند.
از سوی دیگر اگر ارزش یک ارز داخلی بیش از حد کاهش یابد، بانک مرکزی میتواند با استفاده از ذخایر خود ارز داخلی را خریداری کند و از این طریق تقاضا را افزایش داده و از کاهش بیشتر ارزش ارز جلوگیری کند. مدیریت مؤثر ذخایر ارزی برای ثبات نرخ ارز و حفظ پایداری اقتصاد بینالمللی حیاتی است.
-
کنترل تورم از طریق فارکس
کنترل تورم از طریق بازار ارز تأثیر چشمگیری بر کنترل تورم دارد. کاهش ارزش پول ملی میتواند واردات را گرانتر کرده و باعث افزایش قیمتها در داخل کشور شود. به همین دلیل بانکهای مرکزی برای مهار تورم میتوانند از ابزارهایی مانند تنظیم نرخ بهره و مداخله در بازار ارز بهره بگیرند.
در شرایط فشارهای تورمی، بانکهای مرکزی ممکن است نرخ بهره را افزایش دهند تا هزینه وامگیری بالا برود. این امر منجر به کاهش مصرف و کند شدن رشد اقتصادی میشود. آنها بهطور همزمان ممکن است با استفاده از ذخایر ارزی، ارز ملی خود را خریداری کنند تا از کاهش ارزش آن جلوگیری کنند. به این ترتیب، اثرات تورمی ناشی از کاهش ارزش پول کاهش پیدا میکند. این اقدامات به بانکهای مرکزی کمک میکند تا بین کنترل تورم و حمایت از رشد اقتصادی تعادل ایجاد کنند.
-
کنترل عرضه پول
مدیریت عرضه پول بانکهای مرکزی میتوانند با ایجاد تغییرات در عرضه پول بر نرخ ارز تأثیر بگذارند. زمانی که بانک مرکزی، عرضه پول را افزایش میدهد در نتیجه آن حجم بیشتری از ارز ملی وارد گردش میشود و این منجر به کاهش ارزش پول میگردد؛ زیرا عرضه ارز از تقاضا بیشتر میشود. سیاستهای انبساطی مانند تسهیل کمی میتوانند باعث کاهش ارزش پول شوند.
در مقابل، زمانی که بانک مرکزی عرضه پول را کاهش میدهد، پول از گردش خارج شده و کمیابتر میشود. این امر به افزایش ارزش ارز منجر میگردد. این سیاست انقباضی میتواند به تقویت ارزش پول کمک کند. بانکهای مرکزی از این ابزارها برای مدیریت نرخ ارز بهعنوان بخشی از سیاستهای کلان اقتصادی مانند کنترل تورم و تشویق به رشد اقتصادی استفاده میکنند.
-
تأثیر تراز تجاری
نرخ ارز بهطور مستقیم بر تراز تجاری کشورها تأثیر میگذارد. این اتفاق نشان دهنده تفاوت بین ارزش صادرات و واردات است. زمانی که ارز داخلی ضعیفتر میشود، صادرات با قیمتهای رقابتیتری در بازارهای بینالمللی ارائه میشود. این موضوع میتواند باعث افزایش صادرات و در عین حال افزایش هزینه واردات شود که به کاهش تقاضا برای کالاهای وارداتی منجر میشود.
چنین تغییراتی در عرصه تجارت میتواند به بهبود تراز تجاری کمک کند و این موضوع یکی از اهداف اقتصادی مهم کشورهایی است که به دنبال کاهش کسری تجاری هستند. بانکهای مرکزی با تأثیرگذاری بر نرخ ارز، سعی دارند اهداف تجاری خود را تحقق بخشند. آنها با مدیریت ارزش پول ملی، محیطی مناسب برای رقابت صنایع داخلی در بازارهای جهانی ایجاد کرده و خطرات مرتبط با عدم تعادل تجاری را کاهش میدهند.
-
هماهنگی در عرصههای جهانی
بانکهای مرکزی به اهمیت هماهنگی جهانی در یک اقتصاد به هم پیوسته پی بردند. این بانکها از طریق نهادهای بینالمللی مانند صندوق بینالمللی پول (IMF) و گروه بیست (G20) برای مدیریت ثبات ارز جهانی همکاری میکنند. این همکاری برای حفظ ثبات سیستم مالی بینالمللی و جلوگیری از نوسانات مخرب ارزی که ممکن است تأثیرات گستردهای بر کشورهای دیگر داشته باشد ضروری است.
در زمان بحرانهای مالی یا دوران نوسانات شدید در بازار، بانکهای مرکزی معمولاً اقدامات هماهنگ شدهای را برای تثبیت بازارهای مالی، تأمین نقدینگی و جلوگیری از نوسانات بیش از حد ارز انجام میدهند. این اقدامات شامل تنظیم نرخ بهره، مداخلات در بازار ارز، تزریق نقدینگی برای حمایت از مؤسسات مالی و تلاشهای مشترک برای حفظ اعتماد بازار میشود. موفقیت در این اقدامات مشترک، برای تضمین عملکرد روان سیستم مالی جهانی و حفظ ثبات اقتصادی در سطح جهانی حائز اهمیت است.
-
دفاع در برابر سفته بازی
در بحث تأثیر بانک مرکزی بر بازار فارکس، حملات سفته بازی را نمیتوان نادیده گرفت. این حملات به یک ارز زمانی رخ میدهد که معاملهگران باور دارند ارزش آن بیش از حد بالا رفته و شروع به فروش تهاجمی آن میکنند. برای مقابله با چنین شرایطی، بانکهای مرکزی ممکن است برای جلوگیری از کاهش ارزش ارز، مداخله کنند. این حملات میتوانند باعث افت سریع و ناپایدار ارزش پول شوند.
بانکهای مرکزی از روشهای مختلفی برای جلوگیری از این وضعیت استفاده میکنند. آنها میتوانند با استفاده از ذخایر ارزی خود، ارز داخلی را خریداری کرده و تقاضا را تقویت کنند تا ارزش پول را افزایش دهند. ممکن است آنها نرخهای بهره را بالا ببرند تا ارز داخلی برای سرمایهگذاران کوتاه مدت جذابتر شود و جلوی فروش بیشتر آن را بگیرند. مقابله با حملات سفتهبازانه برای حفظ ثبات ارزش ارز و جلوگیری از بحرانهای اقتصادی بزرگ ضروری است.
-
عملیات بازار باز
عملیات بازار باز یکی از ابزارهای مهم بانکهای مرکزی برای کنترل عرضه پول و تأثیرگذاری بر نرخ ارز بهطور غیرمستقیم است. در این روش، بانکهای مرکزی اوراق بهادار دولتی را خریداری یا به فروش میرسانند. با خرید این اوراق، بانک مرکزی پول بیشتری را وارد سیستم مالی میکند که این امر معمولاً باعث کاهش نرخ بهره میشود؛ زیرا افزایش نقدینگی باعث کاهش بازدهی اوراق قرضه و سایر داراییهای مالی با نرخ بهره میشود.
در نتیجه، سرمایهگذاران ممکن است به دنبال سرمایهگذاری در داراییهای خارجی با بازدهی بیشتر بروند که این امر به افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی و در نتیجه تضعیف ارز داخلی منجر میشود. از سوی دیگر، فروش اوراق بهادار دولتی توسط بانک مرکزی منجر به کاهش نقدینگی در بازار و افزایش نرخ بهره میشود که میتواند به تقویت ارزش پول داخلی کمک کند.
سخن پایانی
بانکهای مرکزی تأثیر چشمگیری بر بازار فارکس دارند و هدف اصلی آنها «حفظ ثبات اقتصادی» است. نقش بانک مرکزی در بازار فارکس مزایا و معایب خاص خود را دارد. از جنبههای مثبت آن میتوان به این موضوع اشاره کرد که بانکهای مرکزی قادرند نرخ ارز را پایدار کنند، تورم را کنترل کنند، رقابت صادرات را تقویت نمایند، از بروز بحرانهای ارزی جلوگیری کنند و به تقویت همکاریهای اقتصادی جهانی بپردازند. از معایب و خطرات آن هم میتوان به مواردی مانند خطر اخلاقی، انحرافات بازار، کاهش ذخایر ارزی و افزایش نوسانات اشاره کرد.
سؤالات متداول
- نقش بانکهای مرکزی بزرگ جهان در بازار فارکس چیست؟
بانکهای مرکزی مهم جهان با تنظیم سیاستهای پولی و تعیین نرخ بهره، نقش کلیدی در بازار فارکس ایفا میکنند.
- بانک مرکزی چه تأثیری بر بازار فارکس میگذارد؟
از طرفی وقتی بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش میدهد، معمولاً ارزش آن ارز تقویت میشود زیرا سرمایهگذاران جذب سود بالاتر میشوند؛ از طرف دیگر کاهش نرخ بهره هم معمولاً منجر به تضعیف ارز میگردد.
- مداخلات ارزی بانکهای مرکزی بر بازار فارکس چه اثری دارد؟
مداخلات ارزی بانکهای مرکزی شامل خرید و فروش مستقیم ارز است که با هدف حفظ ثبات نرخ ارز و کاهش نوسانات در بازار فارکس انجام میشود.
منابع:
https://blueberrymarkets.com/en/market-analysis/how-central-banks-impact-the-forex-market/
https://baxiamarkets.com/central-banks/
https://fxopen.com/blog/en/the-influence-of-central-banks-on-forex-trading/