آموزش بورس قسمت بیست و دوم روش های عرضه اولیه جذابیت‎های عرضه اولیه سهام

آموزش بورس قسمت بیست و دوم روش های عرضه اولیه جذابیت‎های عرضه اولیه سهام

شرکت‎ها برای توسعه و رشد کسب و کار خود نیاز به سرمایه و منابع مالی کافی دارند و این منابع را یا از طریق استفاده از بدهی و یا ورود به بورس و انتشار سهام فراهم می‎کنند. معمولا شرکت‎های تازه تاسیس به سمت استفاده از بدهی می‎روند چون ورود به بورس سازوکار و هزینه‎های مخصوص به خود دارد. در ادامه با افزایش ریسک مالی ناشی از استفاده از بدهی، شرکت‎ها تمایل به انتشار سهام و ورود به بورس دارند.

زمانی که شرکتی برای اولین بار در بورس پذیرفته می‎شود، درصد مشخصی از سهام آن (معمولا 10 درصد ) در بورس عرضه شده و توسط سرمایه‎گذاران خریداری شود که به این عمل اصطلاحاً عرضه اولیه می‎گویند. عرضه اولیه در واقع همان عرضه عمومی اولیه میباشد که ترجمه عبارت (Initial Public Offering) یا همان IPO می‎باشد. در این زمان است که شرکت تصمیم به واگذاری مالکیت خود به سهامداران گرفته و با واگذاری بخشی از سهام خود به مردم وارد بورس اوراق بهادار می‎شود و می‎تواند سرمایه مورد نیاز خود را تامین نماید.

روش های عرضه اولیه

در گذشته عرضه اولیه سهام در بورس ایران به روش حراج یا قبت سفارش با اولویت زمان صورت می‎گرفت. ابتدا سهمی که قرار بود عرضه اولیه شود طی یک فرایندی که سرمایه‎گذاران حقیقی در آن دخالتی نداشتند، توسط تعدادی سهامدار بزرگ اصطلاحا کشف قیمت می‎شد.

سپس سهمیه هر کد معاملاتی با توجه به تعداد سهام شرکت و تعداد سهامی که قرار بود عرضه بشود، مشخص می‎شد. ناظر بازار زمان مشخصی را برای ثبت سفارش اعلام می‎کرد. سرمایه‎گذاران بایستی دقیقا در زمانمورد نظر سفارش خویش را در سامانه معاملات ثبت می‎کردند. اولویت خرید با افرادی بود که زودتر سفارش خود را ارسال کرده بودند و ممکن بود اختلالاتی در سیستم ایجاد شود و به خیلی از سرمایه گذاران سهمی تخصیص داده نشود.

با توجه به تمام مشکلات موجود از اواخر سال 1395 روش ثبت دفتری (bool building) جایگزین روش قبلی شد. در این روش، قیمتی از سوی ناشر تعیین نمی‎شود و این خود سهامداران هستند که با انجام تحلیل، قیمت پیشنهادی خود را ثبت می‎نمایند. البته در این روش کف قیمت و حداکثر نرخ مجاز توسط شرکت تعیین شده و سرمایه‎گذاران صرفا در این بازه می‎توانند سفارش خرید خود را ارائه کنند.

در این روش اولویت با افرادی است که قیمت بالاتری را ثبت نموده باشند و اینکه افراد نمی‎توانند سفارش‎های سرمایه‎گذاران دیگر را ببینند. بازه زمانی انجام معامله و همچنین حداکثر حجم خرید سهم توسط هر کد معاملاتی نیز از قبل توسط ناظر بازار اعلام می‎شود. در این روش امکان ثبت سفارش به قیمت‎های متفاوت وجود دارد. هرچند که به دلیل تعداد محدود سهام عرضه شده و نا آشنا بودن سرمایه گذاران با شرکت و صنعت مربوطه، خریداران معمولاً اقدام به ثبت سفارش در سقف قیمتی می‎کنند.

جذابیت‎های عرضه اولیه

بنا به دلایل مختلفی در بیشتر موارد سهامی که برای اولین بار در بورس عرضه می‎شود، با استقبال خریداران مواجه می‎شود. احتمالا چندین روز شاهد صف خرید این سهام خواهیم بود و قیمت این سهام با افزایش خوبی همراه بوده و سود خوبی را نصیب خریداران کرده است.

در هنگام عرضه اولیه جدید معمولا یک جو روانی مثبتی بین سرمایه‎گذاران وجود دارد که منجر به افزایش تقاضا برای این نوع سهام می‎شود. همچنین برای اینکه قیمت خرید سهام عرضه اولیه برای سرمایه گذاران جذابیت داشته باشد، قیمت این نوع سهام معمولا کمتر از ارزش ذاتی برآورد شده، به بازار عرضه می‎شود. همه این عوامل در کنار وجود محدودیت‎هایی در تعداد سهام قابل خریداری توسط سرمایه گذاران و محدودیت در تعداد سهام قابل عرضه توسط ناشر، باعث افزایش قیمت سهم در دوره زمانی بعد از عرضه اولیه می‎شود و احتمالا شاهد صف خرید برای سهم مورد نظر طی چندین روز خواهیم بود.

هرچند در ادامه با افزایش عرضه سهامدار عمده و خریداران اولیه، به تدریج تقاضا برای سهم مورد نظر کاهش یافته و اصطلاحاً قیمت سهم متعادل می‎شود.