آموزش بورس قسمت چهاردهم – انواع اوراق در بورس

اوراق اختیار فروش تبعی

((اوراق اختیار فروش تبعی)) در واقع همان طرح بیمه سهام است که توسط شرکت ها به فروش می رسند. اوراقی است که بر اساس آن فروشنده که همان شرکت منتشر کننده می باشد، متعهد می گردد تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحا به آن ((قیمت اعمال)) می گویند در تاریخ معین یا همان ((تاریخ اعمال)) از سهامدار خریداری نماید. شرکت های منتشر کننده اوراق تبعی قبل از فروش این اوراق ملزم به انتشار اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی های آن می باشند.

اوراق تبعی قابلیت معامله مجدد ندارند و فقط یک بار در زمان عرضه مورد معامله قرار می گیرند.

خریدار نمی تواند بیش از تعداد سهام پایه ای که در اختیار دارد اوراق اختیار فروش تبعی خریداری نماید. لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر رو معاملانی حداکثر می تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.

اوراق قرضه

اوراق قرضه یا اوراق بدهی ورقه ای است که قابلیت معامله شدن داشته و دارندگان این اوراق در فواصل زمانی از پیش تعیین شده مبلغی سود دریافت می کنند و در سررسید مشخص کل مبلغ آن به خریدار اوراق پرداخت می شود. این اوراق دارای انواع گوناگون بوده که بر اساس عوامل مختلفی همچون سررسید، نرخ بهره، ماهیت وام گیرنده، میزان انتشار، نوع وثیقه، شدت قابلیت و تسعیر (نوسانات)، نوع وابستگی وام گیرنده یا بدهی، هدف انتشار و نوع پولی که اوراق با آن پول انتشار می یابد، تقسیم بندی می شوند.

متداولترین نوع اوراق قرضه به شکلی است که سررسید آن مشخص و فقط یک تاریخ سررسید دارد. اوراق قرضه به طور معمول توسط دولت منتشر و ضمانت می شود یا از آنجا که پرداخت اصل و فرع این اوراق توسط دولت تعهد می شود، بدون خطر محسوب می شوند و مورد اطمینان سرمایه گذار است و ریسک آن بسیار پایین است. اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شهرداری ها و اوراق خزانه نمونه هایی از اوراق قرضه منتشر شده توسط دولت است.

ویژگی های اوراق قرضه:

1. دارنده این اوراق بستانکار شرکت محسوب شده و حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد.

2. دارنده اوراق قرضه مالکیتی در شرکت نداشته و سهمی از سودی که به سهامداران پرداخت می شود، ندارد.

3. اوراق قرضه دارای سررسید مشخص هستند. برخی از اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید می شوند و برخی دیگر به تدریج سررسید می شوند.

4. معمولا این اوراق دارای ارزش اسمی مشخص هستند.

5. اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل و فرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اگر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتیب اولویت آن ها در قراردادهای مربوط، قید می شود.

6. بعضی از شرکت ها برای ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه می کنند. مثلا ممکن است شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهد. هر چند شرکت های مشهور و معتبر معمولا اوراق قرضه بدون وثیقه منتشر می کنند.

7. به طور کلی دارندگان اوراق قرضه در زمینه تصمیم گیری شرکت حق رای ندارد. هر چند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از اوراق قرضه در مواردی از تصمیم گیریهای شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه های دیگر یا درموارد ادغام شرکت در شرکت های دیگر) حق رای نداشته باشند.